Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2019

Η συμβολή της Επιτροπής Περιφερειών στην τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων


        
    COTER-VI/056
136η σύνοδος ολομέλειας, 7-9 Οκτωβρίου 2019

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ

Η συμβολή της ΕτΠ στην ανανεωμένη εδαφική ατζέντα με ιδιαίτερη έμφαση στην τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

-  ζητεί η εδαφική ατζέντα μετά το 2020 να ενισχύσει την εδαφική διάσταση σε ένα ευρύτερο φάσμα τομέων πολιτικής και να ενθαρρύνει ενεργά περισσότερα εδαφικά οράματα/στρατηγικές από τη βάση προς την κορυφή, τα οποία θα πρέπει να είναι συνεκτικά με ένα ευρύτερο πλαίσιο·
-  ζητεί ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ της πολιτικής συνοχής και της εδαφικής ατζέντας σε όλα τα στάδια προγραμματισμού, υλοποίησης και παρακολούθησης των προγραμμάτων, επισημαίνει δε τη σημαντική ανάγκη να ξεπεραστεί ο τρέχων γεωγραφικός και τομεακός διαχωρισμός των κονδυλίων της ΕΕ.
-   εξακολουθεί να υποστηρίζει την ιδέα ότι η εδαφική ατζέντα μετά το 2020 δεν θα πρέπει να είναι ένα εντελώς νέο έγγραφο, δεδομένου ότι η τρέχουσα εδαφική ατζέντα 2020 εξακολουθεί να ισχύει σε μείζονες πτυχές·
-  προτείνει να καθιερωθεί μηχανισμός για την ταχεία επικαιροποίηση της εδαφικής ατζέντας μετά το 2020 με στόχο την ταχεία ανταπόκριση στις νέες και αναδυόμενες προκλήσεις που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν την εδαφική ατζέντα μετά το 2020, χωρίς να απαιτείται πλήρης αναθεώρηση ολόκληρου του εγγράφου·
-  ζητεί υποχρεωτική διάθεση ποσού ύψους 8% για την ΤΑΠΤΚ (Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων) από όλα τα ΕΔΕΤ( Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία) και το ΕΓΤΑΑ (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης)προς πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού του μέσου και των συνεργειών διαφόρων ταμείων για ολοκληρωμένη τοπική ανάπτυξη·
-  επικροτεί το έργο που επιτελούν η ΕτΠ (Επιτροπή των Περιφερειών) και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειμένου η ΤΑΠΤΚ να συνεχίσει να συμπεριλαμβάνει το ΕΓΤΑΑ και για την περίοδο 2021-2027·
-   ζητεί τη θέσπιση κανονισμού για την ΤΑΠΤΚ σε επίπεδο ΕΕ, ο οποίος θα ορίζει ενιαίο σύνολο κανόνων για όλα τα ΕΔΕΤ προκειμένου να μειωθεί η τεράστια γραφειοκρατική επιβάρυνση και ο κανονιστικός υπερθεματισμός·
-  προτείνει στην Επιτροπή να δημιουργήσει μονάδα υποστήριξης της ΤΑΠΤΚ σε επίπεδο ΕΕ προς στήριξη της επικοινωνίας, της δημιουργίας ικανοτήτων, της δικτύωσης και της διακρατικής συνεργασίας όλων των ΟΤΔ σε όλα τα ταμεία·
-  προτείνει να υποστηριχθεί περισσότερο η ΤΑΠΤΚ από πολλά ταμεία, για παράδειγμα μέσω υψηλότερου ποσοστού συγχρηματοδότησης.


Εισηγητής
Radim SRŠEŇ (CS/EPP), περιφερειακός σύμβουλος Όλομουτς
Έγγραφο αναφοράς
Ά. α.
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών – Η συμβολή της ΕτΠ στην ανανεωμένη εδαφική ατζέντα με ιδιαίτερη έμφαση στην τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων

I.          ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.         ζητεί πολύ μεγαλύτερη χρήση των εδαφικών μέσων (τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων / ΤΑΠΤΚ), ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις / ΟΕΕ κλπ.) στα κράτη μέλη και υποχρεωτική κατανομή πόρων σε όλα τα ταμεία προκειμένου να εκπληρωθούν οι στόχοι της ανανεωμένης Εδαφικής ατζέντας και της συνοχής·

2.         υπογραμμίζει ότι η πολιτική συνοχής και η εδαφική συνοχή συνδέονται μεταξύ τους και ότι δεν θα υπάρξει πραγματική πολιτική συνοχής χωρίς να λαμβάνεται δεόντως υπόψη η εδαφική συνοχή·

3.         υπενθυμίζει ότι η ΕτΠ ήταν το πρώτο θεσμικό όργανο της ΕΕ που υπέβαλε ειδική πρόταση σχετικά με τον τρόπο υλοποίησης της ΤΑΠΤΚ . Τότε όπως και σήμερα, η ΕτΠ πιστεύει ότι η ολοκληρωμένη, πολυχρηματοδοτούμενη τοπική ανάπτυξη προσδιορίζεται καλύτερα ως μια ολιστική προσέγγιση η οποία εστιάζεται στις προκλήσεις και το δυναμικό όλων των περιφερειών κάθε τύπου, είτε πρόκειται για αστικές, αγροτικές, αγροτο-αστικές ή λειτουργικές περιοχές·

4.         ζητεί η εδαφική ατζέντα μετά το 2020 να ενισχύσει την εδαφική διάσταση σε ένα ευρύτερο φάσμα τομέων πολιτικής και να ενθαρρύνει ενεργά περισσότερα εδαφικά οράματα/στρατηγικές από τη βάση προς την κορυφή, τα οποία θα πρέπει να είναι συνεκτικά με ένα ευρύτερο πλαίσιο·

5.         υποστηρίζει ότι εδαφικά μέσα όπως η ΤΑΠΤΚ ή οι ΟΕΕ έχει αποδειχθεί ότι φέρνουν την «Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες». Τα επιτεύγματα του LEADER/ΤΑΠΤΚ έχουν καταδείξει ότι οι ομάδες τοπικής δράσης (ΟΤΔ) είναι ικανές να υπερασπίζονται τις ευρωπαϊκές αξίες εφόσον αναγνωρίζονται ως τοπικοί παράγοντες προώθησης αλλαγών και ανάπτυξης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Εξασφαλίζοντας την ενεργό συμμετοχή του συνόλου των τοπικών ενδιαφερόμενων φορέων και των πολιτών, το εν λόγω μέσο είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές ανάγκες με τη χρήση τοπικών μέσων και, κατά συνέπεια, συμβάλλει στην ενίσχυση της νομιμότητας της ΕΕ. Επιπλέον, το LEADER/ΤΑΠΤΚ αποτελεί επίσης ισχυρό εργαλείο για την υλοποίηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) με ορίζοντα το 2030 σε τοπικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ ζητεί μεγαλύτερες φιλοδοξίες και την ανάπτυξη των τοπικών μέσων σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο στη μετά το 2020 περίοδο·

6.         υποστηρίζει ότι τα ολοκληρωμένα εδαφικά μέσα θα πρέπει, στις παρεμβάσεις τους, να ακολουθούν τα ειδικά χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των περιφερειών, όπως ορίζονται στις ολοκληρωμένες στρατηγικές τους από τη βάση προς την κορυφή, και όχι απλά να επικαλύπτουν τα μέτρα και τη θεματική και εδαφική συγκέντρωση των επιχειρησιακών προγραμμάτων (ΕΠ) τα οποία χρηματοδοτούν τα εν λόγω μέσα·

7.         ζητεί η εδαφική ατζέντα μετά το 2020 να ενισχύσει τόσο τους δεσμούς μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών όσο και τους διαφορετικούς τύπους περιοχών γενικότερα, δεδομένου ότι η περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη αποτελεί μία μόνο πτυχή και απαιτεί ολιστική και ολοκληρωμένη προσέγγιση·

8.         τονίζει ότι η εδαφική ατζέντα 2020 έχει πράγματι επιτύχει αποτελέσματα, κυρίως χάρη στην πολιτική συνοχής που διατίθεται με τα μέσα και τη χρηματοδότησή της και η οποία έχει εισαγάγει σε όλα τα επίπεδα δημόσιας διοίκησης την προσέγγιση ανά τόπο και τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στη δημιουργία και εφαρμογή βιώσιμων τοπικών στρατηγικών. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη περιθώριο βελτίωσης: ειδικότερα, πρέπει να βελτιωθεί η προβολή της σε υποεθνικό επίπεδο (το θέμα πρέπει να εξεταστεί μέσω της ΤΑΠΤΚ, των ΟΕΕ, του ΕΟΕΣ, της ΕΕΣ κλπ.), η επιρροή της εδαφικής προσέγγισης στη γενική χάραξη πολιτικής της ΕΕ πρέπει να ενισχυθεί και η εδαφική ατζέντα καθαυτή πρέπει να εφαρμόζεται καλύτερα από τις εθνικές πολιτικές·

9.         θεωρεί ότι η ανανεωμένη εδαφική ατζέντα αποτελεί ευκαιρία να παρουσιαστεί ένα νέο και θετικό σχέδιο για το μέλλον της ΕΕ και για την ισόρροπη ανάπτυξη όλων των περιφερειών. Οι πολίτες και το ευρύ κοινό θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους ένα πλήρες και κατανοητό έγγραφο, το οποίο θα καθορίζει οράματα για το μέλλον τους και θα αντανακλά τις πραγματικές τους ανάγκες και τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Θα πρέπει να τους δοθούν διαβεβαιώσεις ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω και ότι ο καθένας θα έχει ίσες ευκαιρίες για μια αξιοπρεπή ζωή, ανεξάρτητα από το πού ζει·

10.       ζητεί ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ της πολιτικής συνοχής και της εδαφικής ατζέντας σε όλα τα στάδια προγραμματισμού, υλοποίησης και παρακολούθησης των προγραμμάτων, επισημαίνει δε τη σημαντική ανάγκη να ξεπεραστεί ο τρέχων γεωγραφικός και τομεακός διαχωρισμός των κονδυλίων της ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, εντούτοις, να διασφαλίζουν ότι η εδαφική διάσταση και οι τοπικές ιδιαιτερότητες λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, με κατάλληλη διαβούλευση με τους τοπικούς φορείς κατά τον καθορισμό των εθνικών προτεραιοτήτων·

11.       υπογραμμίζει την ικανότητα της ΤΑΠΤΚ ως προς την κινητοποίηση και τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των κοινωνικών και πολιτικών εταίρων και του ιδιωτικού τομέα. Η χρήση μιας συμμετοχικής προσέγγισης ισούται με την εναρμόνιση και την προσαρμογή των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης στις μεταβαλλόμενες τοπικές συνθήκες (κοινωνική συνοχή, μετανάστευση, περιφερειακές συσπειρώσεις, πράσινη οικονομία, κλιματική αλλαγή, έξυπνες λύσεις, τεχνολογία κλπ.)·

12.       υπογραμμίζει τον ρόλο της ΤΑΠΤΚ στην ενίσχυση της αξιοπιστίας της πολιτικής συνοχής, προβάλλοντας το γεγονός ότι τα διάφορα κονδύλια της ΕΕ μπορούν όντως να παρέχονται από κοινού με ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο·

13.       παρατηρεί ότι η ΕτΠ εξακολουθεί να υποστηρίζει την ιδέα ότι η εδαφική ατζέντα μετά το 2020 δεν θα πρέπει να είναι ένα ολοκαίνουργιο έγγραφο, δεδομένου ότι η τρέχουσα εδαφική ατζέντα 2020 εξακολουθεί να ισχύει σε μείζονες πτυχές·

14.       θεωρεί ότι η εδαφική ατζέντα μετά το 2020 είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των τόπων και των ανθρώπων που ζουν σε αυτούς, μέσω προσαρμοσμένων μέτρων, π.χ. μέσω της ολοκληρωμένης εδαφικής ανάπτυξης·

15.       τονίζει τη σημασία της βελτίωσης του συντονισμού και της δικτύωσης όλων των αρχών και φορέων κατά την υλοποίηση και τη χρηματοδότηση της εδαφικής ατζέντας σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η βελτίωση του συντονισμού και μια ισχυρή αρχή για την εταιρική σχέση είναι ουσιαστικής σημασίας για τον αποτελεσματικό αντίκτυπο της εδαφικής ατζέντας. Ο συντονισμός της εδαφικής ατζέντας στην Τσεχία, τη Σουηδία, την Αυστρία και άλλα κράτη μέλη αποτελεί παράδειγμα ορθής πρακτικής στον τομέα αυτό·

16.       υπογραμμίζει την ανάγκη να ληφθούν περισσότερο υπόψη οι στρατηγικές ολοκληρωμένης εδαφικής ανάπτυξης, με σκοπό μια πιο εστιασμένη στόχευση των επενδύσεων στην περιοχή με βάση τις προτεραιότητές της. Ο σχεδιασμός στρατηγικών ολοκληρωμένης εδαφικής ανάπτυξης που εφαρμόζουν ένα ευρύ φάσμα επιχειρησιακών προγραμμάτων στα κράτη μέλη θα πρέπει να επικεντρώνεται στις ανάγκες των πολιτών και να κοινοποιείται όχι μόνο στους πολίτες, αλλά κυρίως «μαζί με τους πολίτες»·

17.       τονίζει την ανάγκη η εφαρμογή ολοκληρωμένων εδαφικών μέσων να γίνεται με ευέλικτο και απλό τρόπο, που θα προσαρμόζεται ανά περιοχή και θα χρησιμοποιεί μια μεθοδολογία στηριζόμενη σε μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή, με ιδιαίτερη έμφαση στην εταιρική σχέση και στην παροχή ώθησης, καθώς και στον ρόλο των τοπικών στρατηγικών εδαφικής ανάπτυξης. Πιθανές λύσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου αποτελούν οι απλουστευμένες επιλογές κόστους, ένα απλό μοντέλο εφαρμογής για τα εδαφικά μέσα (ένα εθνικό επιχειρησιακό πρόγραμμα και μία διαχειριστική αρχή), λύσεις «one-stop shop», ένα κοινό σύνολο απλών κανόνων που θα καθορίζονται σε επίπεδο ΕΕ ώστε να αποφεύγεται ο κανονιστικός υπερθεματισμός (δέσμη εργαλείων ΤΑΠΤΚ, σαφής καθοδήγηση που θα καθορίζει τη δομή στρατηγικών, διαδικασίες έγκρισης, χρήση κεφαλαίων μόχλευσης, αξιολόγηση) κ.λπ.·

18.       σημειώνει το δυναμικό των λύσεων πληροφορικής για την απλούστευση και την αυτοματοποίηση της συλλογής δεδομένων σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο. Τα συστήματα ΤΠ πρέπει να αναπτυχθούν με την ουσιαστική συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών και θα πρέπει να προσανατολιστούν κατά τρόπο ώστε να συμβάλλουν στη συνολική στρατηγική για την απλούστευση των ΕΔΕΤ σε όλα τα επίπεδα·

19.       ζητεί ομαλή μετάβαση των δομών εφαρμογής της εδαφικής ατζέντας μεταξύ των περιόδων προγραμματισμού της ΕΕ, προκειμένου να εξαλειφθεί ο κίνδυνος απώλειας γνώσεων, ανθρώπινων πόρων και εταιρικών σχέσεων·

20.       τονίζει τον ρόλο των ολοκληρωμένων εδαφικών μέσων ως ορθού εργαλείου για την τοπικοποίηση, την υλοποίηση, την παρακολούθηση και την επανεξέταση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης·

21.       κατανοεί τις εξαιρετικές δυνατότητες της ΤΑΠΤΚ ως αποτελεσματικού μέσου στο πλαίσιο των πολιτικών στους τομείς της προσχώρησης στην ΕΕ, της γειτονίας και της ανάπτυξης. Το πρόγραμμα ENPARD στη Γεωργία μπορεί να θεωρηθεί παράδειγμα ορθής πρακτικής·


Νέα εδαφική ατζέντα

22.       διαπιστώνει ότι οι υφιστάμενες προκλήσεις για την εδαφική ανάπτυξη, όπως υιοθετήθηκαν στην εδαφική ατζέντα 2020, παραμένουν σε γενικές γραμμές οι ίδιες, με δύο παρατηρήσεις: πρώτον, οι αλλαγές συνδέονται μάλλον με την εντατικοποίησή τους λόγω της ανάδυσης νέων προκλήσεων, για την αντιμετώπιση των οποίων απαιτείται περισσότερη αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και δεύτερον, οι σημερινές μεταναστευτικές ροές δεν θα αποτελέσουν κατά πάσα πιθανότητα παρά μια μικρή κρίση σε σύγκριση με τις πιθανές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος·

23.       προτείνει να καθιερωθεί μηχανισμός για την ταχεία επικαιροποίηση της εδαφικής ατζέντας μετά το 2020 με στόχο την ταχεία ανταπόκριση στις νέες και αναδυόμενες προκλήσεις που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν την εδαφική ατζέντα μετά το 2020, χωρίς να απαιτείται πλήρης αναθεώρηση ολόκληρου του εγγράφου·

24.       προτείνει στις μελλοντικές Προεδρίες ή στον ανάδοχο που καταρτίζει την εδαφική ατζέντα μετά το 2020 να εμπλέξουν περισσότερους ενδιαφερόμενους, ιδίως τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και την κοινωνία των πολιτών, κατά τη διεξαγωγή ερευνών σχετικά με τις προτεραιότητες και το περιεχόμενο της ανανεωμένης εδαφικής ατζέντας μετά το 2020·

25.       επαναλαμβάνει την έκκληση της ΕτΠ για διάδοχο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»·

26.       εφιστά την προσοχή στη διάταξη του πρωτογενούς δικαίου –άρθρο 174 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ–, η οποία προβλέπει ότι ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στις αγροτικές περιοχές, στις περιοχές στις οποίες συντελείται βιομηχανική μετάβαση και στις περιοχές που πλήττονται από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά προβλήματα. Τόσο στην εδαφική ατζέντα μετά το 2020 όσο και στα ΕΔΕΤ θα πρέπει να λαμβάνεται περισσότερο υπόψη αυτή η προτεραιότητα απ’ ό,τι μέχρι σήμερα, με στόχο την επίτευξη ισοδύναμων συνθηκών διαβίωσης σε όλες τις περιοχές·

27.       σημειώνει ότι μέσω της εδαφικής ατζέντας 2020 πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζεται η συμβολή των πρωτευουσών περιφέρειας στην παροχή ίσων ευκαιριών ανάπτυξης των λειτουργικών τους περιοχών, καθώς και στην επίλυση των μητροπολιτικών ζητημάτων ανά την ΕΕ·

28.       τονίζει ότι η εδαφική ατζέντα μετά το 2020 θα πρέπει να στηρίζει τον ρόλο των μικρού και μεσαίου μεγέθους πόλεων στην επίτευξη ισόρροπης και πολυκεντρικής ανάπτυξης σε όλη την ΕΕ·

29.       ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, τη δημιουργία μιας ατζέντας για τις αγροτικές περιοχές, στο πλαίσιο της οποίας αυτές οι περιοχές θα αντιμετωπίζονται ως χώροι διαβίωσης και οικονομικής δραστηριότητας και όχι μόνο ως γεωργικές περιοχές·

30.       υπογραμμίζει ότι η εδαφική ατζέντα δεν θα πρέπει να υποστηρίζει τον έναν μόνο στόχο βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) που μεριμνά για τις πόλεις (ΣΒΑ 11), αλλά και να στηρίζει μια ευρύτερη προοπτική της εδαφικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της αγροτικής ανάπτυξης·

31.       προτείνει, για την εξοικείωση του ευρέος κοινού με τα κύρια μηνύματα της εδαφικής ατζέντας μετά το 2020, να καταρτιστεί κατάλογος με 10-12 βασικά μηνύματα σε γλώσσα φιλική προς τον χρήστη και σε σαφώς καθορισμένο μορφότυπο και να κοινοποιηθεί από όλα τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ·

32.       ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παράσχει απλά μοντέλα και κατευθυντήριες γραμμές και να εισαγάγει βέλτιστες πρακτικές ως προς τον τρόπο εφαρμογής των ολοκληρωμένων εδαφικών μέσων, μέσω προσέγγισης από πολλά ταμεία στα κράτη μέλη·

33.       είναι της άποψης ότι η εδαφική ατζέντα μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στον μετριασμό των τάσεων αστικοποίησης και των συναφών προκλήσεων για τα μεγάλα αστικά κέντρα σε όλα τα κράτη μέλη·

34.       υπογραμμίζει τις επιτυχίες της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας, όπου η εδαφική συνεργασία σε παραμεθόριες περιοχές ή σε διακρατικό επίπεδο αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της προστιθέμενης αξίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

35.       υπογραμμίζει την ανάγκη σαφούς καθορισμού του ρόλου της γραμματείας/γραφείου υποστήριξης της εδαφικής ατζέντας, που ενδεχομένως θα δημιουργηθεί. Σε παράρτημα της εδαφικής ατζέντας μετά το 2020 θα πρέπει να ορίζονται στόχοι, μετρήσιμοι δείκτες για την παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων, καθήκοντα και ο προϋπολογισμός που απαιτείται για την οικεία μονάδα/οργανισμό·

36.       αναφέρει τη δήλωση του Βουκουρεστίου η οποία εγκρίθηκε στις 14 Ιουνίου 2019 από τους υπουργούς Αστικών Θεμάτων, όπου αναγνωρίστηκε «η ανάγκη να αναπτυχθεί μια λειτουργική σχέση μεταξύ του Νέου Χάρτη της Λειψίας, του αστικού θεματολογίου για την ΕΕ και της εδαφικής ατζέντας 2020+»·

37.       πιστεύει ότι ο διακυβερνητικός, μη νομοθετικός χαρακτήρας της ευρωπαϊκής εδαφικής ατζέντας είναι απόλυτα ενδεδειγμένος για τη συνεργασία με τα σημερινά και τα μελλοντικά κράτη μη μέλη της ΕΕ, καθότι θα συμβάλει στην ανάπτυξη μιας πανευρωπαϊκής προσέγγισης της εδαφικής ανάπτυξης, η οποία θα υποστηρίζεται ενδεχομένως από μια σειρά προγραμμάτων, όπως το LEADER, το INTERREG ή το ESPON, για τα οποία οι τρέχουσες προτάσεις όσον αφορά την περίοδο 2021-2027 επιτρέπουν ακριβώς την εθελοντική συμμετοχή και τη συγχρηματοδότηση από κράτη μη μέλη της ΕΕ· Έχει αποδειχθεί ότι τα συγκεκριμένα προγράμματα αποτελούν επιτυχημένα μέσα σταθεροποίησης και συμφιλίωσης (π.χ. το πρόγραμμα LEADER συνέβαλε στη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, στην προώθηση της συμμετοχής των πολιτών και στην οικοδόμηση της τοπικής δημοκρατίας στην Τουρκία)·

ΤΑΠΤΚ- Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων)

38.       ενθαρρύνει τη δυνατότητα υποχρεωτικής χρήσης της ΤΑΠΤΚ σε πολλά ταμεία και σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ, με μέλημα η προσέγγιση της ΤΑΠΤΚ να εφαρμόζεται σε όλους τους τύπους περιοχών: αγροτικές (συμπεριλαμβανομένων των απομακρυσμένων, ορεινών και νησιωτικών περιοχών), αστικές και παράκτιες. Θα πρέπει να παρέχεται σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ η δυνατότητα να αξιοποιούν όλα τα πιθανά κονδύλια για την κάλυψη των αναγκών τους, όπως αυτές διατυπώνονται στις στρατηγικές τους για την τοπική ανάπτυξη·

39.       ζητεί υποχρεωτική διάθεση ποσού ύψους 8% για την ΤΑΠΤΚ από όλα τα ΕΔΕΤ και το ΕΓΤΑΑ προς πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού του μέσου και των συνεργειών διαφόρων ταμείων για ολοκληρωμένη τοπική ανάπτυξη·

40.       τονίζει την ανάγκη να επανέλθουμε στις ρίζες της ενίσχυσης της μεθοδολογίας του LEADER/ΤΑΠΤΚ, ιδίως των αρχών της προσέγγισης από τη βάση προς την κορυφή, της εταιρικής σχέσης, της εμψύχωσης και του ρόλου των στρατηγικών ολοκληρωμένης τοπικής ανάπτυξης·

41.       προτείνει η διαχείριση της ΤΑΠΤΚ σε κάθε κράτος μέλος να προσαρμόζεται στον εκάστοτε τόπο και να σέβεται τις τοπικές δυναμικές, δομές και διεργασίες·

42.       επιδοκιμάζει το έργο που επιτελούν η ΕτΠ  και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο  προκειμένου η ΤΑΠΤΚ να συνεχίσει να συμπεριλαμβάνει το ΕΓΤΑΑ και για την περίοδο 2021-2027. Επίσης, ζητεί οι εν λόγω διατάξεις —που εισηγούνται αμφότερα τα θεσμικά όργανα— να διατηρηθούν στην τελική συμφωνία με το Συμβούλιο, δεδομένου ότι τα πλεονεκτήματα της ΤΑΠΤΚ δεν μπορούν να επιτευχθούν πλήρως εκτός εάν υπάρχει η δυνατότητα ένταξης των παρεμβάσεων που χρηματοδοτούνται από τα ΕΔΕΤ και το ΕΓΤΑΑ·

43.       ζητεί τη θέσπιση κανονισμού για την ΤΑΠΤΚ σε επίπεδο ΕΕ βάσει μιας αξιόπιστης εκτίμησης αντικτύπου, καθώς και τον ορισμό ενιαίου συνόλου κανόνων για όλα τα ΕΔΕΤ προκειμένου να μειωθεί η τεράστια γραφειοκρατική επιβάρυνση και ο κανονιστικός υπερθεματισμός από τα κράτη μέλη και, ταυτόχρονα, να αποτραπεί η κατάχρηση εξουσίας από τις διαχειριστικές αρχές ή τις υπηρεσίες πληρωμών·

44.       επαναλαμβάνει την έκκληση της ΕτΠ ο κανονισμός περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) να συνεχίσει να ισχύει πλήρως για το ΕΓΤΑΑ. Η τέλεια συμβατότητα μεταξύ όλων των ταμείων είναι ζωτικής σημασίας για τη χρηματοδότηση των εδαφικών μέσων, ιδίως της ΤΑΠΤΚ/LEADER και των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης·

45.       ζητεί βελτίωση του διαλόγου και του συντονισμού μεταξύ όλων των φορέων της ΤΑΠΤΚ (ΟΤΔ, διαχειριστικών αρχών, Γενικών Διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπηρεσιών πληρωμών, δικτύων LEADER όπως το ELARD και εθνικών δικτύων LEADER και αγροτικών δικτύων) με στόχο την πρόληψη της αυξανόμενης γραφειοκρατίας και των εκτεταμένων καθυστερήσεων στην έναρξη της περιόδου προγραμματισμού και στην παράδοση των κονδυλίων στους υποψηφίους των έργων. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ προτείνει στην Επιτροπή να δημιουργήσει μονάδα υποστήριξης της ΤΑΠΤΚ σε επίπεδο ΕΕ προς στήριξη της επικοινωνίας, της δημιουργίας ικανοτήτων, της δικτύωσης και της διακρατικής συνεργασίας όλων των ΟΤΔ σε όλα τα ταμεία·

46.       προτείνει να υποστηριχθεί περισσότερο η ΤΑΠΤΚ από πολλά ταμεία, για παράδειγμα μέσω υψηλότερου ποσοστού συγχρηματοδότησης. Η ΕτΠ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι το άρθρο 120 παράγραφος 5 του ισχύοντος ΚΚΔ σχετικά με τα υψηλότερα ποσοστά συγχρηματοδότησης για τις δράσεις που υποστηρίζονται μέσω εργαλείων ολοκληρωμένης εδαφικής ανάπτυξης παραλείπεται από τη νέα πρόταση κανονισμού για τον ΚΚΔ·

47.       ζητεί αυξημένη χρήση των απλουστευμένων επιλογών κόστους σύμφωνα με τα άρθρα 48-51 του νέου ΚΚΔ, γεγονός το οποίο θα μπορούσε να μειώσει τον φόρτο ελέγχου για τις διαχειριστικές αρχές και τους τελικούς δικαιούχους. Επιπλέον, η έκταση της χρήσης των απλουστευμένων επιλογών κόστους θα πρέπει να επεκταθεί και στο ΕΓΤΑΑ, και πάλι για να εναρμονιστούν οι διαδικασίες σε περίπτωση δράσεων από πολλά ταμεία·

48.       επισημαίνει ότι η ΤΑΠΤΚ πρέπει να αποτελέσει εξαιρετική αφετηρία για μια ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδο ως προς τον τρόπο εφαρμογής των τοπικών σχεδίων: οι ΟΤΔ δεν θα πρέπει να εξαρτώνται πλήρως από τη χρηματοδότηση της ΕΕ, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και ως εργαλείο για την υλοποίηση των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών ταμείων δεδομένου ότι η τοπική ανάπτυξη υπερβαίνει κατά πολύ τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία·

49.       καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επανέλθουν στην πρόταση της Επιτροπής όσον αφορά την προθεσμία των 12 μηνών από την ημερομηνία έγκρισης του τελευταίου σχετικού προγράμματος, την οποία διαθέτουν οι διαχειριστικές αρχές για να ολοκληρώσουν τον πρώτο γύρο επιλογής στρατηγικών και να διασφαλίσουν ότι οι επιλεγμένες ΟΤΔ μπορούν να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους·

50.       ζητεί αποσαφήνιση του ρόλου των ΟΤΔ ως προς την επιλογή των έργων, έτσι ώστε να αποφευχθεί η επικάλυψη των καθηκόντων τους από τις διαχειριστικές αρχές. Ο ρόλος της ΟΤΔ στην επιλογή έργων πρέπει να είναι κυρίαρχος, όχι μόνο τυπικός, δεδομένου ότι αποτελεί μία από τις βασικές αρχές του LEADER/ΤΑΠΤΚ·

51.       ζητεί σαφή και απλά μοντέλα αξιολόγησης και παρακολούθησης των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης της ΤΑΠΤΚ. Η αξιολόγηση οφείλει να αποτελεί μέρος της μαθησιακής διαδικασίας μιας κοινότητας και, ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό να συλλέγονται συνεχώς πληροφορίες και να αξιολογείται η εφαρμογή των στρατηγικών των ΟΤΔ. Θα πρέπει να εισαχθούν προηγμένες λύσεις πληροφορικής για τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων, σε συνδυασμό με συμμετοχικές διαδικασίες και ποιοτική ανάλυση·

52.       τονίζει ότι η κυριότητα των αποτελεσμάτων είναι πιθανότατο να συμβάλει θετικά στη σταθερότητα των πιο μακροπρόθεσμων στρατηγικών ανάπτυξης και των μακροχρόνιων επιπτώσεων, στρατηγικών οι οποίες αναπτύσσονται από τους ίδιους ανθρώπους που τις εφαρμόζουν και επωφελούνται από τα αποτελέσματά τους·

53.       σημειώνει ότι τα επιτυχημένα παραδείγματα υφιστάμενων τοπικών συμπράξεων που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΑΑ ή/και το ΕΤΘΑ θα πρέπει να αποτελέσουν βάση για περαιτέρω χρηματοδότηση της ΤΑΠΤΚ από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ. Η δικτύωση και η συνεργασία μέσω υφιστάμενων δικτύων ή η δημιουργία νέων δικτύων σε περιφερειακό, εθνικό και διακρατικό/διαπεριφερειακό επίπεδο έχει καθοριστικό ρόλο, όπως και η καθοδήγηση και η συμβουλευτική·

54.       τονίζει την ανάγκη καλύτερης ενημέρωσης ως προς την ΤΑΠΤΚ και τις ευκαιρίες που προσφέρει αυτό το εργαλείο: πράγματι, αν και η αγροτική ανάπτυξη συγκεκριμένα χρησιμοποιεί το εν λόγω μέσο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, η αστική ανάπτυξη χρειάζεται ισχυρότερη ώθηση όσον αφορά τη χρήση του. Πρέπει να εκπονηθεί λεπτομερής αξιολόγηση και ανάλυση ως προς τον τρόπο με τον οποίο το προσεγγίζει το συγκεκριμένο κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένων συστάσεων για αποτελεσματική εφαρμογή·

55.       σημειώνει ότι η ΤΑΠΤΚ/LEADER ως μέσο χρησιμοποιείται από 3.000 παρόμοιους φορείς (ΟΤΔ και ΟΤΔ Αλιείας) σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το γεγονός αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για την περαιτέρω ενίσχυση της εδαφικής συνεργασίας και τον ενστερνισμό της ευρωπαϊκής ποικιλομορφίας μέσω διακρατικής συνεργασίας από τα κάτω προς τα πάνω μεταξύ των πολιτών. Για να προωθηθεί περαιτέρω η εδαφική συνεργασία μέσω της ΤΑΠΤΚ, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που θα επιτρέπουν στις ΟΤΔ να επικεντρωθούν στον ρόλο τους να ενθαρρύνουν την περιοχή και να βοηθούν στην ανάδυση και, στη συνέχεια, στην εφαρμογή των καλύτερων ιδεών. Πρέπει να διασφαλιστεί επαρκές μερίδιο των προϋπολογισμών για το κόστος λειτουργίας και δράσης, καθώς και για τη διακρατική συνεργασία. Ταυτόχρονα, η ΕτΠ συνιστά θερμά να θεσπιστεί κοινό σύνολο αρχών και κανόνων για τα έργα διεθνούς συνεργασίας της ΤΑΠΤΚ σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και ομαλή εφαρμογή της·

56.       υπενθυμίζει τη σχέση της ΤΑΠΤΚ με άλλα ολοκληρωμένα αναπτυξιακά εργαλεία: ως προαιρετικό μέσο, μαζί με τις ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις, συμβάλλει στην εφαρμογή μιας ευρύτερης αναπτυξιακής στρατηγικής που επιτρέπει την τοπική προσαρμογή των πολιτικών. Από την άποψη αυτή, η ΕτΠ ζητεί καλύτερες συνέργειες μεταξύ της ΤΑΠΤΚ και των ΟΕΕ: η ΤΑΠΤΚ μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 ως συμπληρωματικό μέσο σε μια αστική ή εδαφική στρατηγική, οπότε θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος μιας προσέγγισης ΟΕΕ, όπου η συμμετοχική προσέγγιση που προσφέρει η ΤΑΠΤΚ μπορεί να τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει μερικά συγκεκριμένα τοπικά προβλήματα·

57.       θεωρεί ότι η ΤΑΠΤΚ αποτελεί μέσο ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση των προτάσεων της ΕτΠ , οι οποίες εγκρίθηκαν, στη συνέχεια, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο , σύμφωνα με τις οποίες στα προγράμματα που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ και καλύπτουν περιοχές με σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά μειονεκτήματα (όπως αναφέρεται στο άρθρο 174 της ΣΛΕΕ) θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση των ιδιαίτερων δυσκολιών των εν λόγω περιοχών.

58.       θεωρεί ότι οι ΟΤΔ συνιστούν ιδανικούς εταίρους όσον αφορά την εκτέλεση της λειτουργίας των μεσολαβητών καινοτομίας για την προσέγγιση των «έξυπνων χωριών» και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων των αγροτικών περιοχών, όπως ήδη πράττουν σε πολλές περιπτώσεις. Οι ΟΤΔ αποτελούν ισχυρό μέσο για την ενδογενή ανάπτυξη των περιοχών τους, έχουν άμεσες σχέσεις με τις τοπικές επιχειρήσεις, τους δήμους και την κοινωνία των πολιτών και, ως εκ τούτου, δημιουργούν ισχυρή ικανότητα στην περιοχή, με τοπικούς και περιφερειακούς πόρους και τις δεξιότητες των πολιτών·

59.       συμμερίζεται την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με την οποία στα χρηματοδοτούμενα από το ΕΤΠΑ σχέδια για τις περιοχές που αντιμετωπίζουν διαρθρωτική δημογραφική συρρίκνωση θα μπορούσε, ενδεχομένως, να κατανέμεται ποσοστό 5% των χρηματοδοτικών πόρων του ΕΤΠΑ που προορίζονται για την ολοκληρωμένη εδαφική ανάπτυξη σε μη αστικές περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικά, γεωγραφικά ή δημογραφικά εμπόδια ή μειονεκτήματα ή που χαρακτηρίζονται από δυσκολία πρόσβασης στις βασικές υπηρεσίες. Μάλιστα, ποσοστό τουλάχιστον 17,5% του εν λόγω ποσού θα πρέπει να διατίθεται σε αγροτικές περιοχές και σε κοινότητες, με σκοπό την ανάπτυξη έργων όπως τα έξυπνα χωριά. Η ΕτΠ πιστεύει ότι η ΤΑΠΤΚ, σε πολλές περιπτώσεις, αποτελεί την ιδανική προσέγγιση για την υλοποίηση μιας τέτοιας φιλόδοξης πρότασης·

60.       κατανοεί ότι η συμμετοχή και η ανάπτυξη ικανοτήτων των τοπικών παραγόντων συνιστούν ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της μεθοδολογίας ΤΑΠΤΚ. Η ολοκληρωμένη τοπική ανάπτυξη έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική στη δημιουργία δεσμών και συνεργειών μεταξύ διαφόρων ενδιαφερομένων και ζητημάτων στον τομέα της τοπικής ανάπτυξης. Οι ΟΤΔ αποτέλεσαν ένα πολύ αποτελεσματικό μέσο για τον στρατηγικό σχεδιασμό, την εμψύχωση, τη δικτύωση και τον συντονισμό των δραστηριοτήτων, λόγου χάρη με τη δημιουργία τοπικών σχεδίων δράσης για την εκπαίδευση ή τις κοινωνικές υπηρεσίες σε ορισμένα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2019

Ο Πρόεδρος
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών
Karl-Heinz Lambertz
            Ο Γενικός Γραμματέας
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών
Pedro Cervilla

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Γιώργος Σιακαντάρης: Μεταπολιτική - Το σημερινό όνομα του παλαιού νεοφιλελευθερισμού

Αναδημοσίευση από i-eidiseis.gr  31.10.2023 Η δυτική αντιπροσωπευτική Δημοκρατία δεν απειλείται πλέον από συνταγματάρχες, πραξικοπήματα κα...